Planlama

Bu bölümde sağlık yapılarının türlerine hızlıca vakıf olduktan sonra  yurt içinde ve yurt dışında hangi standart ve yönetmeliklere uymamız gerektiği konusuna değineceğiz. 
Devamında kapasite planlama üzerinde duracağız.
Sağlık yapıları tam bir uzmanlık gerektiren ve yönetmeliğinden türlerine kadar oldukça karmaşık bilgileri yönetmeniz gereken bir alandır. Yurt içinde hastane yapmak ile yurt dışında bir ülkede hastane yapmak arasında da uyulacak standartlar ve tasarım kriterleri açısından ciddi farklar bulunabilmektedir.
Bu sebeple yeterli yasa ve yönetmelik ile yerel standartları oluşmamış olan birçok ülke başta Amerikan standartları olmak üzere yabancı kaynaklara yönelmektedir.

Sağlık yapıları türlerini farklı parametrelere göre inceleyelim;

1. Sağlık Yapılarının Sınıflandırılması

Sağlık yapılarını yatak sayılarına göre 3 aşamada sınıflandırmaktayız.
a. Küçük Hastaneler (100 yatak sayısına kadar olanlar)
b. Orta Ölçekli Hastaneler (100 -300 yatak sayısı aralığı)
c. Büyük Hastaneler (300’den fazla yatak sayısına sahip olanlar)

Sağlık yapıları mülkiyet türlerine göre ise 2 ana başlıkta topluyoruz.

a. Kamu Hastaneleri (Sağlık Bakanlığı, Üniversiteler, Milli Savunma Bakanlığı, Belediyeler)
b. Özel Hastaneler (Özel Kişi ve Kuruluşlar, Dernek ve Vakıflar, Yabancılar, Azınlıklar)

Sağlık yapıları işlevlerine göre 5 gruba ayrılmaktadır.
a. İlçe-Belde Hastaneleri: Bünyesinde 112 hizmetleri, acil, doğum,ayaktan ve yatarak tıbbi müdahale, muayene ve tedavi hizmetleri ile koruyucu sağlık hizmetlerini bütünleştiren, görev yapan tabiplerin hasta kabul ve tedavi ettiği, ileri tetkik ve tedavi gerektiren durumlarda hastaların stabilize edilerek uygun bir şekilde sevkinin sağlandığı sağlık kurumlarıdır.
b. Gün Hastaneleri : Birden fazla branşta, günübirlik ayakta muayene, teşhis, tedavi ve tıbbi bakım hizmetleri verilen asgari 5 gözlem yatağı ile 24 saat sağlık hizmeti sunan bir hastane bünyesinde veya bir hastane ile koordineli olmak kaydıyla kurulan sağlık kurumlarıdır.
c. Genel Hastaneler :Her türlü acil vak’a ile yaş ve cinsiyet farkı gözetmeksizin, bünyesinde mevcut uzmanlık dallarıyla ilgili hastaların kabul edildiği ve ayaktan ve yatarak hasta muayene ve tedavilerinin yapıldığı en az 50 yataklı sağlık kurumlarıdır.
d. Özel Dal Hastaneleri :Belirli bir yaş ve cins grubu hastalar veya belirli bir hastalığa tutulanların, yahut bir organ veya organ grubu hastalarının müşahede, muayene, teşhis, tedavi ve rehabilitasyonlarının yapıldığı sağlık kurumlarıdır.
e.Eğitim-Araştırma Hastaneleri: Öğretim, eğitim ve araştırma yapılan uzman ve yan dal uzmanların yetiştirildiği genel ve özel dal sağlık kurumlarıdır.
Yataklı tedavi kurumlarındaki poliklinik hizmetlerine halkın kolay ulaşabilmesi, hastane polikliniklerindeki yığılmaların önlenmesi amacıyla hastanelere bağlı olarak semt poliklinikleri kurulabilir. Semt polikliniklerinin açılması, hizmetin veriliş şekli, poliklinik ve acil servis hizmetlerinin çalışma usul
ve esasları ile burada görevli personelin, görev, yetki ve sorumluluklarına dair usul ve esaslar Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak bir Yönerge ile belirlenir.

Sağlık Bakanlığı Kaynaklarına göre Sağlık Tesisleri Türleri 3 basamağa ayrışmış olup aşağıdaki gibidir.

Birinci basamak sağlık tesisleri
MADDE 5 – 
Birinci basamak sağlık tesisleri, ilgili mevzuatında tanımlanan, hastaların ayakta teşhis ve tedavilerinin yapıldığı sağlık tesisleridir.
Birinci basamak sağlık tesisleri şunlardır:

a) Bünyesinde birinci basamak sağlık tesisi bulunan ilçe sağlık müdürlüğü.
b) Toplum sağlığı merkezi (TSM).
c) Aile sağlığı merkezi (ASM).
ç) Entegre ilçe devlet hastanesi (E2 ve E3).
d) Halk sağlığı laboratuvarı (L1ve L2).
e) Kurum tabipliği.
f) Poliklinik.
g) Mediko-sosyal birimleri.
ğ) Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesindeki sağlık teşkilleri.

**Birinci basamak sağlık tesislerinin faaliyet izin belgelerine;
a) Çocuk, ergen, kadın ve üreme sağlığı (ÇEKÜS) birimi,
b) Enfeksiyon kontrol birimi,
c) Entegre sağlık hizmeti birimi,
ç) Evde sağlık hizmeti birimi,
d) Kanser erken teşhis, tarama ve eğitim merkezi (KETEM),
e) Sıtma savaş dispanseri (SSD),
f) Verem savaşı dispanseri (VSD),
g) Sağlıklı hayat merkezi (SHM),
ğ) Göçmen sağlığı merkezi,
h) İş sağlığı ve güvenliği birimi (İSG),
ı) Yetkilendirilmiş aile hekimliği birimi,
i) Sağlık evi,
j) İlgili mevzuat kapsamında açılacak benzer birimler  bağlı birim olarak eklenir.

İkinci basamak sağlık tesisleri

MADDE 6 – 
İkinci basamak sağlık tesisleri, ilgili mevzuatında tanımlanan ayakta ve/veya yatarak teşhis, tedavi ve rehabilitasyon hizmetlerinin verildiği sağlık tesisleridir.
İkinci basamak sağlık tesisleri şunlardır:
a) Genel hastane.
b) Dal hastanesi.
c) Entegre ilçe hastanesi (E1).
ç) Ağız ve diş sağlığı hastanesi (ADSH).
d) Ağız ve diş sağlığı merkezi (ADSM).
e) Tıp merkezi.

**İkinci basamak sağlık tesislerinin faaliyet izin belgelerine;
a) Toplum ruh sağlığı merkezi (TRSM),
b) Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulama birimi (GETAT),
c) Obezite merkezi,
ç) Üremeye yardımcı tedavi merkezi (ÜYTE),
d) Diyaliz merkezi,
e) Genetik hastalıklar tanı merkezi,
f) Çocuk izlem merkezi (ÇİM),
g) Alkol ve madde bağımlılığı tedavi ve eğitim merkezi (AMATEM),
ğ) Çocuk ergen madde bağımlılığı tedavi merkezi (ÇEMATEM),
h) Gebe okulu,
ı) Farklı adreslerde hizmet sunulan semt poliklinikleri,
i) Ek hizmet binaları,
j) İlgili mevzuat kapsamında açılacak benzer birimler bağlı birim olarak eklenir.

Üçüncü basamak sağlık tesisleri

Üçüncü basamak sağlık tesisleri, ilgili mevzuatında tanımlanan, ileri tetkik ve özel tedavi gerektiren hastalıklar için yüksek teknoloji içeren ve/veya eğitim ve araştırma hizmetlerinin verilebileceği alt yapıya sahip sağlık tesisleridir.
Üçüncü basamak sağlık tesisleri şunlardır:
a) 3A grubu üçüncü basamak hastaneler (ileri düzey hastaneler).
b) 3B grubu üçüncü basamak hastaneler.
c) Eğitim ve araştırma hastanesi.
ç) Dal eğitim ve araştırma hastanesi.
d) Ağız ve diş sağlığı eğitim ve araştırma hastanesi.
e) Üniversite hastanesi.
f) Üniversite dal hastanesi.
g) Üniversite ağız ve diş sağlığı hastanesi.
ğ) Üniversite enstitüsü hastanesi.
h) Üniversite ağız ve diş sağlığı merkezi.

** Üçüncü basamak sağlık tesislerinin faaliyet izin belgelerine;
a) Toplum ruh sağlığı merkezi (TRSM),
b) Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulama merkezi (GETAT),
c) Obezite merkezi,
ç) Üremeye yardımcı tedavi merkezi (ÜYTE),
d) Diyaliz merkezi,
e) Genetik hastalıklar tanı merkezi,
f) Çocuk izlem merkezi (ÇİM),
g) Alkol ve madde bağımlılığı tedavi ve eğitim merkezi (AMATEM),
ğ) Çocuk ergen madde bağımlılığı tedavi merkezi (ÇEMATEM),
h) Gebe okulu,
ı) Farklı adreslerde hizmet sunulan semt poliklinikleri,
i) Ek hizmet binaları,
j) İlgili mevzuat kapsamında açılacak benzer birimler  bağlı birim olarak eklenir.

2. Hastane Fizibilite Çalışması

Bir Hastane Fizibilite Çalışması, Hastaneye hasta akışının kaynaklarını bulmanın en iyi yoludur. Fizibilite Çalışması, Projenin hem Pazar hem de Mali Analizini içerir ve yeni bir hastane veya mevcut bir hastanede yeni bir tesis kurarken veya mevcut hastaneyi genişletirken dikkate alınması gereken önemli bir husustur.

Bir Sağlık Tesisi için Pazar Fizibilite Çalışması gerçekleştirmenin amacı

  • Hastanenin türünün uygunluğu
  • Önerilen tesis lokasyonunun uygunluğunun değerlendirilmesi
  • İlgili komumda hastane tarafından sağlanacak doğru sağlık hizmetlerinin belirlenmesi
  • Bölgedeki Özel Sağlık Hizmetlerindeki kritik boşlukların araştırılması olup ilerleyen aşamalarda revizyon oranının düşmesi ve başarılı bir işletme için çok önemlidir.